Światowy Dzień Drzewa Oliwnego

 

Mnóstwo dzieciaków jest przekonanych, że oliwa pochodzi wprost z butelki, którą mogą zobaczyć w domu, albo na półce w supermarkecie. Na tej samej zasadzie myślą, że mleko pochodzi z kartonu. Dorośli co prawda wiedzą skąd się bierze oliwa, ale… no właśnie, naprawdę jest sporo wiadomości o drzewach oliwnych, których możesz nie znać, a które daleko wykraczają poza truizm, że „jest starożytna”. Weźmy zatem tego byka na rogi, czyli przyjrzyjmy się bliżej kulturowemu zjawisku oliwy z oliwek.

1. Pierwsze drzewa oliwne.

Miejsce ich narodzin to tereny współczesnego Libanu, które po dzis dzień pozostają dzikie. Stamtąd drzewa oliwne rozprzestrzeniły się w całym basenie Morza Śródziemnego, a po odkryciu Nowego Świata dotarły do obu Ameryk. W XVI i XVII wieku trafiły m.in. do Peru, Chile, Argentyny i Meksyku. Do południowej Europy drzewa oliwne trafiły około 2.700 lat temu za pośrednictwem Fenicjan. I tak wydaje się to późno biorąc pod uwagę fakt, że istniej ą dowody, że drzewa oliwne wykorzystywali Egipcjanie ( w grobowcu Tutanchamona znaleziono korony wytworzone z gałęzi drzew oliwnych, a fakt importowania oliwy z oliwek przez starożytnych Egipcjan z Syrii i Palestyny jest udowodniony. Widomo również z zapisków samego króla Minosa, że drzewa oliwne były ważne dla ekonomii Krety już 2500 lat p.n.e.

2. Święte drzewo.

W Atenach epoki klasycznej drzewa oliwne rosły w każdym ogrodzie, a ich dotykanie było zabronione. Ścięcie lub uszkodzenie drzewka uchodziło za zbrodnię, a jej sprawca podlegał karze natychmiastowego wygnania. Postaci greckich bogów Ateny i Herkulesa także wiązano z drzewami oliwnymi. W biblii znajdujemy przeszło czterysta odniesień do samych drzew lub do oliwy z oliwek. Przypomnijcie sobie choćby kazanie Jezusa na Górze Oliwnej, albo fakt, że gołąb wieszczący Noemu koniec potopu trzymał w dziobie gałązkę oliwną.

3. Głębokie zakorzenienie językowe.

Fakt, że drzewo oliwne jest obecne w kulturze ludzkości od niepamiętnych czasów ma swoje głębokie konsekwencje także w sferze języka, ze szczególnym uwzględnieniem języków europejskich. W wielu z nich drzewo nazywa się bardzo podobnie. I tak po hiszpańsku jest to ”olivo”, po angielsku ”olive tree”, po włosku “olivo”, po niemiecku “olive”, a po portugalsku “Olivier”

4. Drzewo oliwne w literaturze.

Drzewa oliwne znalazły swoje miejsce także w wybitnych dziełach literackich. Wielu dwudziestowiecznych poetów poświęciło im wspaniałe wiersze: Antonio Machado (‚Olivo Road’), Federico García Lorca (‚Arbolé, Arbolé’), Miguel Hernández (‚harvesters’), Rafael Alberti (‚ What is an olive tree? ‚), Pablo Neruda (‚ Ode to oil ‚), Gerardo Diego (‚ torero in Triana ‚), Blas de Otero (‚ Song fifteen’)…

 5.        Symbol pokoju i niewinności.

Drzewo oliwne jest najbardziej rozpoznawalnym symbolem pokoju, a gałązka oliwna to rozpoznawalna wszędzie ikona (już boginię Minerwę przedstawiano z gałązką oliwną w dłoni, a współcześnie flaga ONZ ukazuje ziemią otoczoną splecionymi gałązkami – symbolem uniwersalnego pokoju). Ale czy wiecie, że drzewo oliwne jest także symbolem zwycięstwa i niewinności.  W starożytnej Grecji zwycięzcy zawodów olimpijskich otrzymywali nagrodę w postaci wieńca z gałązek oliwnych, który wkładano im na głowę. Podobny wieńcem uhonorowywano zwycięskich wodzów, powracających z pól bitewnych.